Thực đơn
Vết thù hằn trên lưng con ngựa hoang
Giữa thập niên 1960, trong bầu không khí náo động của chính trường miền Nam cùng với sự leo thang của cuộc Chiến tranh Việt Nam, giới trẻ nhìn chung đã cảm thấy bế tắc và những mong tìm được sự giải thoát qua lối sống gấp sống vội theo trào lưu hippie đương thời.
Dòng văn chương Việt Nam Cộng hòa giai đoạn này bắt đầu từ bỏ cái phong cách lãng mạn chậm rãi sót lại từ thời Tự Lực văn đoàn để tập trung khai thác mạnh lối sống giới trẻ - những đại biểu của nền văn hóa mới cùng xu hướng cảm nhận cuộc đời ngày càng tân tiến. Số ít tác gia như Chu Tử, Duyên Anh, Nguyễn Thụy Long... đi tiên phong trong việc khám phá một đề tài hoàn toàn mới đối với bối cảnh xã hội Á châu bấy giờ, đó là thế giới tinh thần cũng như cảnh đời của lớp người được báo giới gọi là du đãng.
Đấy không phải trẻ bụi đời hay những kẻ hoạt động thế giới ngầm, mà phần đông đều có tri thức và gia thế đường hoặc, hoặc vừa rời ghế giảng đường... Họ bước chân ra giang hồ chỉ vì những nghịch cảnh thôi thúc, hoặc giản đơn là vì cảm thấy được kích thích tinh thần. Những tác phẩm về họ cũng vạch trần cái chân dung sỗ sàng của xã hội kim tiền, đó là tệ nạn trong thanh thiếu niên.
Năm 1967, kí giả Duyên Anh thực hiện xong tiểu thuyết Vết thù hằn trên lưng con ngựa hoang[2] và đem ấn hành thành sách. Một tác phẩm đậm phong cách hiện sinh và có pha chút lãng tử kiểu Viễn Tây Ý đang rất nổi đương thời.
| “ | Nếu các truyện về tuổi thơ là chuyện của Duyên Anh và bạn bè trang lứa thì những tiểu thuyết về tuổi trẻ đã là kết hợp từ những kinh nghiệm cá nhân của tác giả thời mới vô Nam và cả khi làm báo, công chức. Tuổi trẻ bụi đời và du đãng là hai loại tiểu thuyết và Duyên Anh đã hơn một lần phân biệt hai khuynh hướng đó. Tuổi trẻ bụi đời, trẻ mồ côi có Luật Hè Phố và Dấu Chân Sỏi Đá. Luật Hè Phố là thế giới của Danh, Lựa, Dân, v.v. những đứa trẻ đánh giày, ở viện mồ côi ra, sống bụi đời, không lựa chọn; là thế giới của bọn đầu trâu như Quý Đen, vua đánh giày. “Bọn đánh giày tứ cố vô thân. Chúng nó sinh sống tại hè phố, chịu đựng mọi kỷ cương của hè phố và hè phố có bổn phận sắp đặt cho chúng nó...” (GMMLC, tr. 54). Dấu Chân Sỏi Đá là chuyện Tâm và Ngọc, hai đứa trẻ mồ côi thời đảo chánh 01-11-1963: chúng sống tự lập, ở vỉa hè, bán báo, yêu thương đùm bọc nhau. Đến loại tiểu thuyết gọi là du đãng, Duyên Anh đã cẩn thận nhấn mạnh: “Tuổi trẻ bơ vơ, thèm xả thân cứu giúp đời, mà rốt cuộc tinh thần hào hiệp đó biến thành tinh thần du đãng” (ĐRNM, tr. 107). Đã hơn một lần, cũng trong Điệu Ru Nước Mắt, Duyên Anh nói về những người trẻ tuổi này là “những thằng trong sạch nhất trong xã hội” (tr. 274), “du đãng nhiều thằng lương thiện gấp bội những thằng to tiếng đòi giáo dục du đãng” (tr. 107) hay “xã hội du đãng cũng ăn đứt xã hội đạo đức giả”. Chúng nỗi loạn vì cô đơn, “nổi loạn tâm hồn” vì “bất mãn gia đình, học đường, tổ quốc”, hoặc thù đời, “khinh miệt cuộc đời, vì cuộc đời cứ coi nó là du đãng” (tr.81). [...] Trong bài nói chuyện với nhà văn Đỗ Tiến Đức, Duyên Anh cho biết khi viết “cuốn tiểu thuyết du đãng đầu tiên là cuốn Điệu Ru Nước Mắt là lúc các tướng lãnh mình đảo chánh nhau, ông tướng này bắt ông tướng kia, nay là tướng anh hùng mai là tướng gian, lung tung hết. Dưới mắt một nhà văn thì tình trạng đó nản quá, tôi thấy chẳng còn gì đáng ca ngợi nữa. Với phản ứng đó, tôi mới đem du đãng ra ca ngợi, thế thôi”. Duyên Anh đã viết về tuổi trẻ du đãng với cái nhìn âu yếm, hiểu biết, có khi ông đã phẫn nộ như trong Ảo Vọng Tuổi Trẻ: “Hình phạt nào mới xứng đáng cho một tên lừa gạt tuổi trẻ, cho những tên làm ung thối một thế hệ mới vươn lên để tìm chỗ đứng cho dân tộc dưới ánh mặt trời” (tr. 228). | ” |
| — Võ Phiến, trích Văn học miền Nam: Tổng quan |
Tuyến truyện chính xoay quanh nhân vật Hoàng Guitar, một tay đờn thiện nghệ chỉ có ước vọng tưởng chừng dễ dãi là mở lớp dạy lục huyền cầm y-pha-nho. Trong y vừa có chất lãng tử hào hoa vừa không thiếu sự liều lĩnh hiếu thắng của dân anh chị. Nhưng y đồng thời là một trong những kẻ cự phách nhất một băng du đãng, mà đồng bọn không hề muốn mất đi một con người vô cùng được việc như thế.
Với khát vọng hoàn lương ngày càng cồn da cháy thịt, Hoàng lập giao kèo với cả toán rằng: Y sẽ tham gia phi vụ chót, nhưng xong việc thì đường ai nấy đi, riêng y toàn quyền trở về sở trường cũ. Thế nhưng, vụ áp phe ấy bại lộ, một phát đạn oan nghiệt cắm thẳng vào lưng Hoàng Guitar như vết thù không bao giờ xóa được và cũng kết thúc luôn cái kiếp ngựa hoang Nhẫn Nhục.
Thực đơn
Vết thù hằn trên lưng con ngựa hoangLiên quan
Tài liệu tham khảo
WikiPedia: Vết thù hằn trên lưng con ngựa hoang